1 - آﻏﺎز اﯾﺎم ﺣﺴﯿﻨﯽ
اوﻟﯿﻦ روز از ﻣﺎه ﺣﺰن و اﻧﺪوه آل ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴّـﻼم اﺳﺖ، ﮐﻪ ﻫﻤﻪ اﻧﺒﯿﺎء و ﻣﻼﺋﮑﻪ و ﺷﯿﻌﯿﺎن و دوﺳﺘﺎن اﻫﻞ ﺑﯿﺖ ﻋﻠﯿﻬﻢ اﻟﺴّﻼم ﻣﺤﺰون اﻧـﺪ. ﺑﺎﯾـﺪ ﮔﻔﺖ: ﮐﺎه ﺣﺰن و اﻧﺪوه ﺗﻤﺎم ﻋﺎﻟﻢ اﺳﺖ، ﭼﺮا ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﺳﺎﻟﻪ از اول ﻣﺤﺮم ﺗﺎ روز ﻋﺎﺷﻮرا ﭘﯿﺮاﻫﻦ ﭘﺎره ﭘﺎره ﺳـﯿّﺪ اﻟﺸّﻬﺪاء ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴّﻼم را از ﻋﺮش ﺧﺪا ﺑﻪ رو ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﻣﯽ آوﯾﺰﻧﺪ و ﺣﺰن و اﻧﺪوه ﻋﺎﻟﻢ را ﻓﺮا ﻣﯽ ﮔﯿﺮد.
)ﺧﺼﺎﺋﺺ اﻟﺰﯾﻨﺒﯿﻪ، ص 49، ﺧﺼﯿﺼﻪ ﻧﻮزدﻫﻢ(
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ آﻏﺎز ﻣﺠﺎﻟﺲ ﻋﺰاداري ﺣﻀـﺮت اﺑﺎﻋﺒـﺪاﻟ ﱠﻠﻪ اﺳﺖ، ﮐﻪ ﻣﺮدم را ﺑﻪ اﻣﻮر اﻋﺘﻘﺎدي ﺧﻮﯾﺶ آﺷـﻨﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ، و دﺳـﺘﻮرات دﯾﻦ ﺧﻮد را از ﺣﺴـﯿﻨﯿﻪ ﻫﺎ و ﺗﮑﺎﯾﺎ و ﻣﺴﺎﺟﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻓﮑﺮ و دل ﺧﻮد ﺑﻪ ارﻣﻐﺎن ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪ. ﺷـﺮﮐﺖ در ﻣﺮاﺳﻢ ﻋﺰاداري اﻣﺎم ﺣﺴـﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴّﻼم و اﺷﮏ ﺑﺮ آن ﺣﻀﺮت، از وﻇﺎﺋﻒ ﻣﺎ در زﻣﺎن ﻏﯿﺒﺖ اﻣﺎم زﻣﺎن ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴّﻼم اﺳﺖ.
2 - ﻣﺎﺟﺮاي ﺷﻌﺐ اﺑﯽ ﻃﺎﻟﺐ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴّﻼم
در ﭘﯽ ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻗﺪرت اﺳـﻼم ﭘﺲ از ﺑﻌﺜﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠّﯽ اﻟ ﱠﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ، ﻗﺮﯾﺶ ﭘﯿﻤﺎن ﻧﺎﻣﻪ اي ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ و ﻃﯽ آن ﻗﺮار ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﺑﻨﯽ ﻫﺎﺷﻢ ﺗﮑﻠﻢ ﻧﮑﻨﻨﺪ و ﺑﺎ آﻧﺎن ﻫﻢ ﺳـﻔﺮه و ﻫﻤﻨﺸﯿﻦ ﻧﺸﻮﻧﺪ و ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻧﻨﻤﺎﯾﻨﺪ، و آﻧﺎن را ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي در ﻓﺸﺎر ﻗﺮار دﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠّﯽ اﻟ ﱠﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ را ﺑﻪ ﻗﺮﯾﺶ ﺗﺤﻮﯾﻞ دﻫﻨـﺪ ﺗﺎ آن ﺣﻀـﺮت را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﺑﺮﺳﺎﻧﻨـﺪ. ﺣﻀـﺮت اﺑﻮﻃﺎﻟﺐ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴّـﻼم ﺑﻨﯽ ﻫﺎﺷﻢ را ﺑﻪ
دره اي ﮐﻪ ﻣﻨﺘﺴﺐ ﺑﻪ آن ﺣﻀـﺮت ﺑﻮد ﺑﺮد، و اﻃﺮاف آن را ﻣﺤﮑﻢ ﮐﺮده و ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﺟﺎن ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠّﯽ اﻟ ﱠﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﺷﺒﺎﻧﻪ روز
ﮐﻤﺮ ﻫﻤّﺖ ﺑﺴﺖ.
آن ﺣﻀـﺮت ﺷـﺒﻬﺎ ﺑﺎ ﺷﻤﺸـﯿﺮ ﭘﺮواﻧﻪ وار ﮔﺮد ﺷﻤﻊ وﺟﻮد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠّﯽ اﻟ ﱠﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﻣﯽ ﮔﺮدﯾﺪ و ﻣﯽ ﻓﺮﻣﻮد: »ﺗﺎ زﻧﺪه ام دﺳﺖ از ﯾـﺎري او ﺑﺮ ﻧﻤﯽ دارم. او در ﻫﺮ ﺷﺐ ﭼﻨـﺪ ﺑـﺎر ﻣﺤـﻞ ﺧﻮاب ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺻـﻠّﯽ اﻟ ﱠﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ را ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽ داد و ﻋﺰﯾﺰﺗﺮﯾﻦ ﻓﺮزﻧـﺪ ﺧﻮد ﯾﻌﻨﯽ اﻣﯿﺮ اﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ را ﺑﻪ ﺟﺎي آن ﺣﻀـﺮت ﻣﯽ ﺧﻮاﺑﺎﻧﯿﺪ، و روز ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﻮد و ﻓﺮزﻧﺪان ﺑﺮادراﻧﺶ را ﺑﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ از آن ﺣﻀـﺮت ﻣﯽ ﮔﻤﺎﺷﺖ. در ﻣﺪﺗﯽ ﮐﻪ در ﺷﻌﺐ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺮ آن ﺣﻀـﺮت و ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺴـﯿﺎر ﺳـﺨﺖ ﮔﺬﺷﺖ، ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺷﺒﻬﺎ ﺻﺪاي ﮔﺮﯾﻪ اﻃﻔﺎل ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺑﻨﯽ ﻫﺎﺷﻢ را ﺳﺎﮐﻨﯿﻦ اﻃﺮاف ﺷﻌﺐ ﻣﯽ ﺷﻨﯿﺪﻧﺪ.
ﭘﺲ از دو ﺳـﺎل و ﭼﻨـﺪ ﻣـﺎه ﺧﺪاوﻧـﺪ ﻣﻮرﯾـﺎﻧﻪ اي را ﻣﺄﻣﻮر ﮐﺮد، و ﭘﯿﻤﺎن ﻧﺎﻣﻪ آﻧﺎن را از ﺑﯿﻦ ﺑﺮد ﺑﺠﺰ اﺳـﻤﺎء اﻟﻬﯽ ﮐﻪ در آن ﺑﻮد. ﺣﻀـﺮت اﺑﻮﻃـﺎﻟﺐ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴّـﻼم اﯾﻦ ﺧﺒﺮ را ﺑﻪ ﮐﻔﺎر داد، و آﻧﺎن ﺑﺎ دﯾـﺪن ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻌﺠﺰه اي دﺳﺖ از ﺗﺼـﻤﯿﻢ ﺧﻮد ﺑﺮداﺷـﺘﻨﺪ و ﺑﻨﯽ ﻫﺎﺷﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﺸﺘﻨﺪ.
)ﻗﻼﺋﺪ اﻟﻨﺤﻮر: ج ﻣﺤﺮم و ﺻﻔﺮ، ص 9، اﻟﻮﻗﺎﯾﻊ و اﻟﺤﻮادث، ج 2، ص (7
3 - ﺟﻨﮓ ذات اﻟﺮﻗﺎع
در ﺳـﺎل ﭼﻬﺎرم ﻫﺠﺮت ﺑﻪ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﮐﻔﺎر ﻗﺮﯾﺶ ﺑﯿﻦ ﻣﺴـﻠﻤﺎﻧﺎن و ﻗﺒﺎﺋﻠﯽ ﮐﻪ اﻃﺮاف ﻣـﺪﯾﻨﻪ زﻧـﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧـﺪ و ﻗﺼـﺪ ﻣﺤﺎﺻـﺮه ﻣﺪﯾﻨﻪ را داﺷﺘﻨﺪ ﺟﻨﮕﯽ در ﮔﺮﻓﺖ. ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠّﯽ اﻟ ﱠﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﺑﺎ 400 ﯾﺎ 790 ﻧﻔﺮ از ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺑﯿﺮون رﻓﺘﻨﺪ. در اﯾﻦ ﻏﺰوه ﺣﻀﺮت ﻧﻤﺎز ﺧﻮف ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ و ﺟﻨﮓ ﺗﺎ ﺳﻪ روز ﻃﻮل ﮐﺸﯿﺪ ﺗﺎ ﺷﺮ آﻧﺎن دﻓﻊ ﺷﺪ. اﯾﻦ واﻗﻌﻪ ﺑﻪ ﻗﻮﻟﯽ در 15 ﺟﻤﺎدي اﻻوﻟﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ.
)اﻟﻮﻗﺎﯾﻊ و اﻟﺤﻮادث، ج 2، ص .45 ﺗﻮﺿﯿﺢ اﻟﻤﻘﺎﺻﺪ، ص 2 - .3 وﻗﺎﯾﻊ اﻟﻤﺸﻬﻮر، ص (98
4 - اوﻟﯿﻦ ﺟﻤﻊ آوري زﮐﺎت
در روز اول ﻣﺤﺮم ﭘﯿـﺎﻣﺒﺮ ﺻـﻠّﯽ اﻟ ﱠﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑـﺎر ﻣﺄﻣﻮراﻧﯽ را ﺑﺮاي ﺟﻤﻊ آوري زﮐﺎت و ﺻـﺪﻗﺎت ﺑﻪ اﻃﺮاف ﻣـﺪﯾﻨﻪ ﻓﺮﺳﺘﺎد.
)اﻟﻮﻗﺎﯾﻊ و اﻟﺤﻮادث، ج 2، ص .42 ﻗﻼﺋﺪ اﻟﻨﺤﻮر، ج ﻣﺤﺮم و ﺻﻔﺮ، ص (15
5 - اﻣﺎم ﺣﺴﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴّﻼم در راه ﮐﺮﺑﻼ
روز اول ﻣﺤﺮم، اﻣـﺎم ﺣﺴـﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴّـﻼم در ﻗﺼـﺮ ﺑﻨﯽ ﻣﻘﺎﺗﻞ ﻧﺰول اﺟﻼل ﻓﺮﻣﻮدﻧـﺪ، و از ﻋﺒﯿـﺪاﻟ ﱠﻠﻪ ﺑﻦ ﺣﺮ ﺟﻌﻔﯽ دﻋﻮت ﺑﻪ ﯾﺎري ﻧﻤﻮدﻧﺪ، وﻟﯽ او اﺟﺎﺑﺖ ﻧﮑﺮد و ﺑﻌﺪاً ﭘﺸﯿﻤﺎن ﺷﺪ. )ارﺷﺎد، ج 2، ص (81
3 - ﻗﯿﺎم ﻣﺮدم ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﯾﺰﯾﺪ
در اﯾﻦ روز در ﺳﺎل s3 ه’ ﻣﺮدم ﻣـﺪﯾﻨﻪ ﺑﺮاي ﻗﯿﺎم ﻋﻠﯿﻪ ﯾﺰﯾﺪ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮدﻧﺪ. ﻗﻀـﯿﻪ از آﻧﺠﺎ آﻏﺎز ﺷﺪ ﮐﻪ ﺟﻤﻌﯽ از اﻫﺎﻟﯽ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻋﺒﺪاﻟ ﱠﻠﻪ ﺑﻦ ﺣﻨﻈﻠﻪ ﺑﻪ ﺷﺎم رﻓﺘﻨﺪ و دﺳـﺘﮕﺎه ﯾﺰﯾﺪ و ﺷـﺮاﺑﺨﻮاري و ﻗﻤﺎرﺑﺎزي و ﺳﮓ ﺑﺎزي او را دﯾﺪﻧﺪ، و ﺑﻪ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻪ و ﻣﺮدم را از وﺿﻊ ﻓﺴﺎد درﺑﺎر اﻣﻮي آﮔﺎه ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ. ﺑﺎ ﺷﻨﯿﺪن اﯾﻦ اﺧﺒﺎر ﻫﻤﮕﺎن ﺑﺮ ﺧﻠﻊ ﯾﺰﯾﺪ اﺗﻔﺎق ﻧﻤﻮدﻧﺪ، و ﺑﻪ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﯽ ﻋﺒﺪاﻟ ﱠﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﯾﺰﯾـﺪ ﻗﯿﺎم ﻧﻤﻮدﻧـﺪ و اﻓﺮاد اﻣﻮي ﺳﺎﮐﻦ ﻣـﺪﯾﻨﻪ را ﺑﯿﺮون ﮐﺮدﻧـﺪ. ﻟﺸـﮑﺮ ﺷﺎم ﭘﺲ از اﻃﻼع از اﯾﻦ ﻗﯿﺎم ﺑﻪ ﻃﺮف ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮد و واﻗﻌﻪ ﺣﺮّه ﭘﯿﺶ آﻣﺪ.
)اﻟﻮﻗﺎﯾﻊ و اﻟﺤﻮادث، ج 2، ص (49
7 - ﮐﻼم ﻋﺎﺷﻮراﺋﯽ اﻣﺎم رﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴّﻼم
در روز اول ﻣﺤﺮم رﯾّﺎن ﺑﻦ ﺷﺒﯿﺐ ﺧﺪﻣﺖ اﻣﺎم رﺿﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴّـﻼم رﺳﯿﺪ. ﺣﻀﺮت ﺑﻪ او ﻓﺮﻣﻮد: اي ﭘﺴﺮ ﺷﺒﯿﺐ، ﻣﺮدم ﻋﺮب در زﻣﺎن ﺟﺎﻫﻠﯿﺖﺟﻨﮓ را در اﯾﺎم ﻣﺤﺮم ﺣﺮام ﻣﯽ داﻧﺴـﺘﻨﺪ، وﻟﯽ اﯾﻦ اﻣﺖ اﺣﺘﺮام اﯾﻦ ﻣﺎه را از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدﻧﺪ و ﺣﺮﻣﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺻـﻠّﯽ اﻟ ﱠﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ را رﻋﺎﯾﺖ ﻧﮑﺮدﻧـﺪ. در اﯾﻦ ﻣﺎه ﺧﻮن ﻣﺎ را ﺣﻼل داﻧﺴـﺘﻨﺪ، و ﻫﺘﮏ ﺣﺮﻣﺖ ﻣﺎ ﮐﺮدﻧـﺪ و ﻓﺮزﻧﺪان و زﻧﺎن ﻣﺎ را اﺳـﯿﺮ ﻧﻤﻮدﻧﺪ، و
ﺳﺮاﭘﺮده ﻣﺎ را آﺗﺶ زدﻧﺪ و اﻣﻮال ﻣﺎ را ﻏﺎرت ﮐﺮدﻧﺪ و رﻋﺎﯾﺖ اﺣﺘﺮام رﺳﻮل ﺧﺪا ﺻﻠّﯽ اﻟ ﱠﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ را در ﺑﺎره ﻣﺎ ﻧﻨﻤﻮدﻧﺪ.
ﻫﻤﺎﻧﺎ روز ﺷـﻬﺎدت ﺣﺴﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴّﻼم ﭘﻠﮏ ﭼﺸﻤﺎن ﻣﺎ را ﻣﺠﺮوح ﮐﺮد و اﺷﮑﻬﺎي ﻣﺎ را روان ﺳﺎﺧﺖ و دل ﻣﺎ را ﺳﻮزاﻧﺪ، و ﻋﺰﯾﺰ ﻣﺎ را در زﻣﯿﻦ ﮐﺮﺑﻼ ذﻟﯿﻞ ﮐﺮد و ﻧﺰد ﻣﺎ ﻣﺤﻨﺖ و ﺑﻼ را ﺗﺎ روز ﺟﺰا ﺑﻪ
ارث ﮔﺬارد. ﭘﺲ ﮔﺮﯾﻪ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮ ﺣﺴﯿﻦ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴّﻼم ﺑﮕﺮﯾﻨﺪ، زﯾﺮا ﮐﻪ ﮔﺮﯾﻪ ﺑﺮ او ﮔﻨﺎﻫﺎن ﺑﺰرگ را از ﺑﯿﻦ ﻣﯽ ﺑﺮد.
اي ﭘﺴـﺮ ﺷـﺒﯿﺐ، اﮔﺮ ﺧﻮاﺳـﺘﯽ ﺑﺮ ﭼﯿﺰي ﮔﺮﯾـﻪ ﮐﻨﯽ ﺑﺮ ﺣﺴـﯿﻦ ﺑـﻦ ﻋﻠﯽ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴّـﻼم ﮔﺮﯾﻪ ﮐﻦ، ﭼﻪ اﯾﻨﮑﻪ آن ﺣﻀـﺮت را ﮐﺸـﺘﻨﺪ ﭼﻨـﺎﻧﭽﻪ ﮔﻮﺷـﻔﻨﺪ را ﻣﯽ ﮐﺸـﻨﺪ، و ﺑﺎ آن ﺣﻀـﺮت 18 ﻧﻔﺮ از اﻫـﻞ ﺑﯿـﺖ او ﮐﺸـﺘﻪ ﺷﺪﻧـﺪ ﮐﻪ روي زﻣﯿﻦ ﺷـﺒﯿﻪ و ﻧﻈﯿﺮي ﻧﺪاﺷـﺘﻨﺪ. آﺳـﻤﺎﻧﻬﺎي ﻫﻔﺘﮕﺎﻧﻪ و زﻣﯿﻨﻬﺎ در ﺷـﻬﺎدت آن ﺣﻀـﺮت ﮔﺮﯾﺴـﺘﻨﺪ. ﭼﻬﺎر ﻫﺰار ﻣﻠﮏ روز ﻋﺎﺷﻮرا ﺑﺮاي ﻧﺼـﺮت آن ﺣﻀـﺮت آﻣﺪه ﺑﻮدﻧـﺪ و دﯾﺪﻧـﺪ ﺣﻀـﺮت ﺷـﻬﯿﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻟﺬا ﭘﺮﯾﺸﺎن و ﻏﺒﺎرآﻟﻮد ﺑﻪ ﻣﺠﺎورت آن ﻗﺒﺮ ﻣﻄﻬﺮ ﻣﺄﻣﻮر ﺷﺪﻧﺪ، ﺗﺎ ﺣﻀـﺮت ﻗﺎﺋﻢ ﻋﻠﯿﻪ
اﻟﺴّﻼم ﻇﻬﻮر ﮐﻨﺪ و از ﯾﺎران او ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺷﻌﺎرﺷﺎن »ﯾﺎ ﻟﺜﺎرات اﻟﺤﺴﯿﻦ« اﺳﺖ.
اي ﭘﺴـﺮ ﺷﺒﯿﺐ، اﮔﺮ دوﺳﺖ داري ﮐﻪ ﺑـﺎ ﻣﺎ در درﺟﺎت ﻋﺎﻟﯽ ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺎﺷـﯽ ﻣﺤﺰون ﺑﺎش ﺑﺮاي ﺣﺰن ﻣﺎ و ﺷﺎد ﺑﺎش در ﺷﺎدي ﻣﺎ، و ﺑﺮ ﺗﻮ ﺑﺎد ﺑﻪ وﻻﯾﺖ ﻣﺎ ﮐﻪ اﮔﺮ ﮐﺴﯽ ﺳﻨﮕﯽ را دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل او را ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﺳﻨﮓ ﻣﺤﺸﻮر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. . .